DEVELOPMENT OF GUIDELINES TO ENHANCE STAKEHOLDER AND NETWORK PARTICIPATION IN THE PAK WAN PA COMMUNITY, BAN MO DISTRICT, SARABURI PROVINCE

Abstract

This study investigates the status and key obstacles challenging stakeholder participation in the wild neem (Pak Wan Pa) community of Nong Bua, Ban Mo District, Saraburi Province. It reveals the absence of a formal cooperative distribution network, resulting in unstable pricing, while smallholder farmers suffer from weak group cohesion and limited bargaining power vis-à-vis middlemen and commercial buyers. The research emphasizes that sustainable agricultural development depends on structured cooperation among government bodies, civil society, and community leaders—particularly the Ban Mo District Agricultural Office and local leadership—which act as essential intermediaries by connecting various stakeholders and facilitating systematic support. Based on these insights, the study formulates strategic recommendations to: establish official networks, strengthen farmer organizations, enhance stakeholder collaboration, and improve product quality and pricing structures. These measures aim to boost income, bolster stakeholder participation, and ensure the long-term viability and recognition of the wild neem initiative in Saraburi.

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อศึกษาสภาพปัจจุบันและปัญหาการส่งเสริมการมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่ายในชุมชนผักหวานป่า อำเภอบ้านหมอ จังหวัดสระบุรี และ 2) เพื่อศึกษาแนวทางการส่งเสริมและพัฒนาการมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่ายในชุมชนผักหวานป่า อำเภอบ้านหมอ จังหวัดสระบุรี โดยใช้ระเบียบวิจัยเชิงคุณภาพ เก็บรวบรวมข้อมูลผ่านการสัมภาษณ์เชิงลึกจากผู้บริหาร ผู้บริหารและนักวิชาการส่งเสริมการเกษตร ในสำนักงานเกษตรอำเภอบ้านหมอ จังหวัดสระบุรี ประกอบด้วย 3 คนผู้บริหารสำนักงานเกษตรอำเภอบ้านหมอ นักวิชาการส่งเสริมการเกษตรปฏิบัติการ รับผิดชอบตำบลสร่างโศกและตำบลหนองบัว และผู้นำชุมชน เทศบาลตำบลหนองบัว อำเภอบ้านหมอ จังหวัดสระบุรี โดยผลการศึกษาพบว่า ชุมชนผักหวานป่ายังไม่มีในรูปแบบเครือข่ายความร่วมมือในการจำหน่าย ส่งผลให้ราคาสินค้าไม่มีความแน่นอน เกษตรส่วนใหญ่เป็นเกษตรกรรายย่อย การรวมกลุ่มไม่เข้มแข็งไม่มีอำนาจในการต่อรองจากพ่อค้าคนกลางและผู้ประกอบการ และการพัฒนาภาคการเกษตรในระดับพื้นที่จำเป็นต้องอาศัยกลไกความร่วมมือระหว่างภาครัฐ ภาคประชาชน และภาคีเครือข่ายในชุมชน โดยเฉพาะอย่างยิ่งบทบาทของสำนักงานเกษตรอำเภอบ้านหมอ และผู้นำชุมชนซึ่งเป็นตัวกลางเชื่องโยงหน่วยงานต่าง ๆ เข้าสู่ชุมชน และส่งเสริมกันอย่างมีระบบ งานวิจัยชิ้นนี้ได้มีการเสนอการพัฒนาที่สำคัญ ได้แก่ แนวทางการส่งเสริมและพัฒนาการมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่ายในชุมชนผักหวานป่า ต่อสำนักงานเกษตรอำเภอบ้านหมอ จังหวัดสระบุรี สามารถนำไปใช้ประโยชน์ในการพัฒนาชุมชนและสร้างรายได้ให้แก่ประชาชน เพื่อสืบทอดและต่อยอดการทำงานของเครือข่ายเพื่อทำให้เครือข่ายมีความยั่งยืน โดยทำให้ผักหวานป่าของชุมชนเป็นที่ยอมรับของผู้บริโภคทั้งในมิติของคุณภาพสินค้า และราคาสินค้ามากยิ่งขึ้น